Çocuğu Yanlış Kabullenme

Her ebeveyn çocuğun tüm davranışlarını kabullenemez.Çocuğun bazı davranışları ebeveynin "kabul etmeme" alanındadır.Dikdörtgen grafiğinde "kabul etme çizgisi" çok düşük olan ebeveynler biliyorum ama hiç "koşulsuz kabullenen" bir ebeveynle karşılaşmadım.Bazı ebeveynler çocuklarının davranışlarının çoğunu kabul ediyor gibi davranırlar ama bu ebeveynler de iyi anne baba olmak için rol yapıyorlar.Bu nedenle,kabul ettikleri davranışların belirli bir miktarı doğru değildir.Dışarıdan kabul ediyor görünseler bile aslında kabul etmediklerini hissederler.

Bir ebeveynin beş yaşındaki çocuğunun uyumasından rahatsızlık duyduğunu düşünün.Ebeveynin kendisine özgü bir ihtiyacı olsun,yeni bir kitap okumak.Zamanını çocuğuna ayırmak yerine kitap okumayı daha çok tercih ederdi.Ayrıca çocuğunun uykusunu yeterince alamamasından ertesi gün huzursuz olmasından veya hastalanmasından endişe ediyor.Ancak,bu anne tolerans yaklaşımını izlediği ve prensipleriyle çakışmasından korktuğu için çocuğuna erken yatması konusunda bu istekte bulunamıyor.Bu ebeveyn yardım edemez ama "yanlış kabullenme" sergiler.Çocuğunun bu davranışını kabul ediyor gibi davranabilir ama içten içe bunu kabullenmez;kendisini oldukça rahatsız hatta sinirli hisseder ve şüphesiz kendi ihtiyaçları karşılanmadığı için engellenmiş olduğunu düşünür.

Bir ebeveyn çocuğunu yanlış kabulleniyorsa,bunun çocuk üzerindeki etkisi ne olur?

Herkesin bildiği gibi çocuklar ebeveynlerinin tavırlarına karşı çok duyarlıdır.Çocuklar oldukça garip bir şekilde ebeveynlerinin gerçek hislerini anlarlar çünkü ebeveynler çocuklara sözsüz mesajlar gönderirler-çocuk tarafından bazen bilinçli bazen de bilinçsiz olarak algılanan ipuçları.İçinde beslediği his rahatsızlık ya da sinirlilik olan bir ebeveyn yardımcı olamaz ama ince ipuçları yayar;çatık kaşlar,ses tonu,bir duruş,yüz kaslarının gerginliği gibi.Çok küçük çocuklar bile annelerinin,yaptıkları şeyin aslında kabullenmediğini deneyimlerle öğrenerek bu ipuçlarını yakalarlar.Sonuç olarak,çocuklar onaylamamayı hissetmeye meyillidir. Bu andan itibaren,çocuk ebeveynlerinin kendisini sevmediğini hisseder.

Bir anne aslında kabul etmiyor ama tavırları çocuk tarafından kabul etmiş gibi algılanıyorsa ne olur?

Çocuk bu tavırsal mesajı aldı bile.Şimdi gerçekten kafası karıştı."Karışık mesaj" ya da çelişkili ipuçları alıyor-uyumamasının sorun olmadığını söyleyen tavırlar ama annesinin bu durumdan hoşlanmadığını söyleyen ve sözlü olmayan ipuçları.Çocuk çıkmazda."Uyumak istemiyor ama aynı zamanda sevilmek (kabul edilmek)istiyor.Uyanık kalması anne tarafından kabul edilir görünüyor ama annesinin yüzünde hiddeti bir bakış var.Şimdi ne yapacak? Çocuğu böyle bir çıkmaza sokmak,onun psikolojik sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.Karşıdaki kişiden karışık mesajlar aldığınızda ne yapacağınızı bilmediğiniz bir durumda olmanın ne kadar sinir bozucu ve rahatsız edici olduğunu herkes bilir.Bir arkadaşınıza yanında sigara içmenin sorun olup olmayacağınızı sorduğunuzu farz edin."Sorun değil" yanıtını verdi.Ancak sigaranızı yaktığınızda gözlerinden ve yüzündeki ifadeden aslında sorun olduğu mesajını aldınız.Ne yaparsınız? "Sorun olmadığına emin misin?" diye sorabilir ya da sigaranızı söndürür ve sinirlenirsiniz.Ya da arkadaşınızın bu davranışı hiçbir zaman beğenmediğini düşünerek uzak bir yere gidip orada sigara içersiniz. Çocuklar da gerçek olduğunu düşünmedikleri bir onayla karşılaştıklarında aynı tür çelişkiyi yaşıyorlar.Bu tür durumlara sık sık maruz kalmak,sevilmediklerini düşünmelerine neden olur.Çocuk tarafında bu durum sık sık "denemeye" yol açar,ağır bİr endişeye ve emniyetsizlik hissinin beslenmesine neden olur. Çocukların uğraşmak zorunda olduğu en zor ebebeyn tipinin tatlı dilli,"toleranslı" ,iddiasız,kabul ediyormuş gibi görünen ama aslında kabul etmediği mesajını veren ebeveynler olduğuna inanıyorum. Yanlış kabullenmenin ciddi ek sonuçları olabilir ve bu sonuçlar uzun vadede ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkiye daha fazla zarar verebilir.Bir çocuk "karışık mesaj" alırsa,ebeveynin içtenliği ve dürüstlüğü konusunda ciddi şüpheler duymaya başlayabilir.Annesinin söyledikleri ile hissettiklerinin birbirini tutmamasından çok şey öğrenebilir.Sonuç olarak,çocuğun bu tür bir ebeveyne karşı güvensizliği artar.İşte gençlerin benimle paylaştığı hisler: "Annem yapmacık.Çok sevimli görünüyor ama aslında öyle değil." "Anne babama hiç güvenmiyorum çünkü söylemeseler de yaptığım pek çok şeyi onaylamıyorlar." "Babamın eve geliş saatimi umursamadığını düşünüyorum.Eve çok geç gelirsem ertesi gün sessiz bir muamele görürüm." "Ebeveynlerim hiç katı değiller.İstediğim birçok şeyi yapmama izin verirler.Ama onaylamadıkları şeyleri söyleyebilirim." "Burun halkamı takarak her masaya gelişimde,annemin yüzünde iğrenmişlik ifadesi belirir.Ama hiçbir şey söylemez." "Annem her zaman çok tatlı ve çok anlayışlı ama benim gibi kişilerden çok hoşlanmaz.Erkek kardeşimi daha çok sever,çünkü o anneme benzer." Çocukların bu şeklide hissetmeleri,ebeveynlerin gerçek hislerini sakladıklarını düşünmelerine rağmen,aslında bunu başaramadıklarının bir kanıtıdır.

Ebeveyn çocuk ilişkisi gibi yakın ve uzun süreli bir ilişkide ebeveynlerin gerçek hisleri çok nadiren çocuktan gizlenebilir. Bundan dolayı ebeveynler gerçek tavırlarının çok ötesinde kabullenici davranmaya çalışmak için "özgürlükçü" olmaktan etkilendiklerinde çocuklarında psikolojik hasara yol açtıkları gibi çocuklarıyla aralarındaki ilişkiye de zarar verirler.Ebeveynlerin asıl hislerinin ötesinde kabul etme alanını genişletmeye çalışarak daha iyi bir şey yapmadıklarını anlamaları gerekir.Ebeveynler için en iyisi kabul etmediklerinin farkına varmaları ve rol yapmamalarıdır.
Dr.Thomas Gordon