Özerklik Dönemi

Tuvalet eğitimi dönemi diye de bilinen bu çağ önemli değişmelerin başladığı ikinci ve üçüncü yılı içermektedir.

İnatçı, çetin ama sevimli bir yaratıktır. Anasına görünmez bir iple bağlıdır ama ayrı bir kişi, ayrı bir varlık olduğunu bilmenin, yeni yeteneklerini kullanmanın esrikliği içindedir. Kısacası çocuk artık özerktir. Her an tetikte olan anne bu sevimli canavara sınır çekmeye başlar. Anneye boyun eğme ile baş kaldırma arasında bocalar.

Oturakta saatlerce oturduktan sonra kalkıp dışkısını boşaltır. Dışkılama üzerinde kurduğu egemenliği anneye bırakmak istemeyişinden kaynaklanan bir tutumdur. Dışkılama çocuğun ilgi merkezi olmaya başlar.

Bu dönemde çocuk yaşıtlarıyla birlikte oynayamaz.

Bu dönemde çocuk hiç kısıtlanmadan yetiştirilirse ne olur?

Engel tanımayan, bencilliği, saldırganlığı gittikçe artan, isteklerini ne pahasına olursa olsun elde etmek isteyen bir yaratık olup çıkar. Kural tanımaz, engellemeye öfke nöbetleriyle tepki gösterir. Vurucu kırıcı olur. Dışkılama ve işemeyi saldırganlık aracı olarak kullanır. Pis ve savruk olur. Yatağına işediği gibi ortalığı da işer.

Anne dayak, korkutma ve ayıplama yöntemleriyle çocuğa baskı uygulayabilir. Bunun üzerine çocuk doğal eğilimlerini içe bastırarak annenin istediği davranışları benimsemek zorunda kalır. Pisleme ve dağıtma eğilimi yerine aşırı temizlik, titizlik, düzenlilik alır. Dışkısını çok düzenli yaparak ya da günlerce tutarak annenin beklediği kuruluğu ve temizliği sağlamaya çalışır. Bu özellikler çok belirgin olursa ilerde aşırı titiz, düzenli, kılı kırk yaran, kuruntulu bir kişilik geliştirebilir.

Bu dönemde çocuğun eğitiminde nasıl bir yol tutmalı?

Önce bu çağda çocukların inatçı, olumsuz, hareketli, karıştırıcı, tutturucu olduklarını ve davranışlarının çelişkilerle dolu olduğunu unutmamak gerekir. Bu niteliklerin geçici olduğunu, üç yaşında ortaya daha söz dinler, daha toplumsal bir çocuk çıkacağını bilmek de yarar var. Ana babanın tutumu dikkatli ve soğukkanlı olmalıdır.

Tuvalet eğitiminin çocukla annesi arasında bir savaşa dönüşmemesi gerekir. Bu eğitim için en uygun yaş birinci yaş (12-15 ay) olduğu saptanmıştır. Ancak kakasını düzenli haber verme bakımından çocuğa iki yaşına kadar süre verilmelidir. Önemli olan çocuğun tepkisine ve direncine yol açmayacak kararlı bir tutumla dışkılamayı düzene sokmaktır. Ancak üç-dört yaşına değin geceleri yataklarını ıslatmaları olağandır.